Photo and text by Achilles Nasios
Με κοίταξε με εκείνη τη γλυκιά ηρεμία, που χαρακτηρίζει μόνο κάποιον που ρουφάει την ουσία των πραγμάτων. Δεν ξέρω αν έχετε παρατηρήσει ποτέ πως συμπεριφέρεται αυτός που δεν ενδιαφέρεται για κέρδος. Ήρεμα και χαμογελαστά, άρχισε να ξεδιπλώνει το λόγο του, γνωρίζοντας ότι δεν είχε σημασία αν θα τον πίστευα ή όχι. Σημασία είχε, αυτό που είχε περισυλλέξει απ’ τους αιώνες, να ειπωθεί. Μ’ εμπιστεύονταν τόσο, ώστε να μοιράζεται μαζί μου άφοβα τη γνώση του και παράλληλα, να ξυπνάει με τα λόγια του τη δική μου γνώση.
- Ο κόσμος που παρουσιάζεται σε μια φωτογραφία, είναι τελείως διαφορετικός από τον κόσμο από τον οποίον εκείνη προέρχεται. Η ψευδαίσθηση του πραγματικού που απεικονίζεται στις δύο διαστάσεις της όμως, έχει την ιδιότητα να μας ταξιδεύει σ’ έναν “τρίτο”, εντελώς δικό μας κόσμο, τον οποίο μάλιστα πολύ συχνά θεωρούμε πραγματικό. Αν το καλοσκεφτεί κανείς, σταδιακά, μετά την ανακάλυψη της φωτογραφίας, μοιάζει σα να ‘χουμε βαλθεί ν’ αποδομήσουμε τον κόσμο, τεμαχίζοντάς τον για να τον επαναπροβάλλουμε με τη μορφή εικόνων, τις οποίες χρησιμοποιούμε σαν βοηθήματα επαναδόμησής του, μ’ έναν τρόπο που να μπορούμε να τον αντιληφθούμε, όπως τον επιθυμούμε.
Για ν’ αποκτήσουν οι εικόνες το λόγο που τους αρμόζει, είναι απαραίτητη η καλλιέργεια του δικού μας λόγου.
Και φυσικά η φωτογραφία φαίνεται ότι μπορεί να μας προσφέρει άπλετα την ψευδαίσθηση αυτής της γνώσης λόγω της, συχνά απερίσκεπτης, εμπιστοσύνης μας στην απεικονιστικότητά της. Επειδή για τη συνείδησή μας κάθε φωτογραφία προέρχεται από την ορατή πραγματικότητα, θεωρούμε αυτόματα ότι τα απεικονιζόμενα προτείνουν την αλήθεια. Θεωρούμε ότι γνωρίζουμε πως είναι ο Πύργος του Άϊφελ, δίχως να έχουμε ποτέ πάει στο Παρίσι. Ξέρουμε πως είναι το ηλιοβασίλεμα στην Ανταρκτική, καθώς κι έχουμε δει όλες τις αποχρώσεις που μπορεί να πάρει το Βόρειο Σέλας δίχως να έχουμε καν κουνηθεί από την οθόνη μας. Κι όμως, με τη βοήθεια εικόνων και κειμένων, θεωρούμε ότι τα γνωρίζουμε όλ’ αυτά.
Ήδη ταξίδευα μέσ’ απ’ τα λόγια του σ’ όλα τα μέρη που θα ήθελα να πάω εξαιτίας της πρότασης εικόνων παραδεισένιων. Τόσα πρόσωπα. Τόσα κορμιά. Τόση ομορφιά. Όλα ψεύτικα και όλα αληθινά. Όλα, δικές μου ψευδαισθήσεις.
- Καλό είναι όμως να έχουμε υπόψη μας ότι οι εικόνες είναι επιφάνειες. Αν δεν ερευνηθεί η ουσία τους σε βάθος, η αντίληψή μας για εκείνες δε μπορεί παρά να παραμείνει επιφανειακή. Αν θα είχαμε πραγματικά τη διάθεση να ρίξουμε μερικές περισσότερο στοχαστικές ματιές σε κάποιες φωτογραφικές απεικονίσεις, ίσως να καταφέρναμε να ξεσκεπάσουμε ορισμένες πτυχές, οι οποίες συχνά παραμένουν απροσδιόριστες, προσδοκώντας ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε κάποια στιγμή να επιφέρει την απελευθέρωσή μας από την άκρατη υποκειμενικότητα. Για να συμβεί όμως αυτό, για ν’ αποκτήσουν οι εικόνες το λόγο που τους αρμόζει, είναι απαραίτητη η καλλιέργεια του δικού μας λόγου. Δίχως εμάς, οι εικόνες δεν είναι παρά άψυχα αντικείμενα. Απεικονίζουν καταστάσεις πραγμάτων. Ο απεικονιστής τους χάρισε την παγωμένη τους αθανασία. Ο θεατής, καλείται να τις επαναφέρει στη ζωή.